Մայիս ամսվա ամփոփում։

1. Գենետիկայի զարգացման պատմությունը։

Գենետիկայի հիմնադիրը չեխ գիտնական Գրեգոր Մենդելն է, որը 19-րդ դարի վաթսունական թվականներին առաջինը մշակեց գենետիկական հետազոտությունների մեթոդները և տվեց հատկանիշների ժառանգման հիմնական օրինաչափություները: <<Գենետիկա>> գիտության զարգացման հաջորդ փուլ է համարվում 20-րդ դարի առաջին տասնամյակում մի շարք գիտնականների կողմից հաստատված ժառանգականության քրոմոսոմային տեսությունը: Գենետիկայի զարգացման երրորդ շրջանը կապված է 20-րդ դարի հիսունական թվականներին բնագիտության կարևորագույն հայտնագործություններից մեկի՝ ԴՆԹ-ի երկպույր շղթայի կառուցվածքի հայտնագործման հետ:Ժառանգականություն ասելով հասկանում ենք ծնողական օրգանիզմների՝ իրենց հատկանիշները և զարգացման առանձնահատկությունները հաջորդ սերնդին փոխանցելու հատկությունը:Սեռական բազմացման դեպքում ժառանգականությունն ապահովվում է հատուկ սեռական բջիջների՝ գամետների միջոցով, իսկ անսեռ բազմացման ժամանակ՝ մարմնական բջիջների միջոցով: Թե՛ գամետները, թե՛ սոմատիկ բջիջներն իրենց մեջ կրում են ոչ թե ապագա օրգանիզմի հատկանիշներն ու հատկությունները, այլ միայն մոլեկուլի կամ քրոմոսոմի որոշակի հատված է, որը որոշում է սպիտակուցային որևէ մոլեկուլի սինթեզը կամ որևէ տարրական հատկանիշի զարգացման հնարավորությունը: Փոփոխականությունն օրգանիզմի՝ իր անհատական զարգացման ընթացքում նոր հատկանիշներ ձեռք բերելու հատկությունն է: Փոփոխականության շնորհիվ առանձնյակները տեսակի սահմաններում տարբերվում են իրարից: Այսպիսով, ժառանգականությունը և փոփոխականությունը օրգանիզմների երկու հակադիր, բայց փոխադարձ կապված հատկություններն են:

1. Հասկացություն գենի և գենոմի մասին։
2. Մենդելի բացահայտաց ժառանգման օրինաչափությունները։
3. Մենդելի առաջին՝ մակերպության օրենքը։

Մենդելի առաջին օրենքը իրենից ներկայացնում է միահիբրիդ խաչասերման ժամանակ առաջին սերնդի միակերպության կանոնը։ Տարբեր մաքուր գծերին պատկանող մեկ զույգ հակադիր հատկանիշներով տարբերվող երկու հոմոզիգոտ օրգանիզմների խաչասերման արդյունքում հիբրիդների առաջին սերնդի բոլոր առանձնյակները կլինեն դոմինանտ հատկանիշի առումով միակերպ՝ հետերոզիգոտ, այսինքն կկրեն ծնողական ձևերից մեկի հատկանիշը։ Այս օրենքը նաև հայտնի է «հատկանիշների դոմինանտության օրենք» անունով, որը հիմնվում է մի «մաքուր գծերի» հասկացության վրա։ Այն ցույց է տալիս, որ օրգանիզմը պարունակում է տվյալ գենի նույն ալելները և այդպիսի օրգանիզմը կոչվում է հոմոզիգոտ ըստ տվյալ գենի (իսկ եթե պարունակում է տվյալ գենի տարբեր ալելներ, ապա այդպիսի օրգանիզմը կոչվում է հետերոզիգոտ ըստ տվյալ գենի)։ Այսպիսով առաջին սերնդի հիբրիդները միշտ միակերպ են ըստ տվյալ հատկանիշի և նման են ծնողներից մեկին։ Այդ հատկանիշը, որը ավելի ուժեղ է կոչվում է դոմինանտ հատկանիշ (լատիներեն – dominus), իսկ այն հատկանիշը, որը ճնշվում է դոմինանտ հատկանիշի կողմից կոչվում է ռեցեսիվ հատկանիշ և արտահայտվում է միայն հոմոզիգոտ վիճակում։

1. Ճեղքավորման օրենք, դոմինանտ և ռեցեսիվ հատկանիշներ։

Ճեղքավորման օրենք – առաջին սերնդի երկու հոտերոզիգոտ առանձնյակների խաչասերումից հետո՝ երկրորդ սերնդում նկատվում է հատկանիշի ճեղքավորում որոշակի թվային հարաբերությամբ (ըստ ֆենոտիպի 3:1 և ըստ գենետիպի 1:2:1)։Երկու մաքուր գծերի (որոնք տարբերվում են մեկ ուսումնասիրվող հատկանիշով և որոնք պայմանավորվում են մի գենի ալելներով) խաչասերումը կոչվում է մոնոհիբրիդային խաչասերում։Հետերոզիգոտ առանձնյակների խաչասերման ժամանակ տեղի ունեցող երևույթը, որը բերում է որոշակի քանակությամբ դոմինանտ և ռեցեսիվ հատկանիշներով առանձնյակների առաջացմանը կոչվում է ճեղքավորում։ Հետևաբար ճեղքավորումը դա դոմինանտ և ռեցեսիվ հատկանիշների բաշխումն է սերնդում որոշակի տվային հարաբերակցությամբ։ Ռեցեսիվ հատկանիշը հիբրիդների առաջին սերնդում չի վերանում, այլ ճնշվում է դոմինանտ ալելի կողմից և արտահայտվում է միայն հիբրիդների երկրորդ սերնդում (հոմոզիգոտ վիճակում)։

1. Գենոտիպ և ֆենոտիպ, ալելային գեներ։

Յուրաքանչյուր օրգանիզմի բոլոր գեների ամբողջությունը կոչվում է գենոտիպ: Սակայն գենոտիպը գեների մեխանիկական գումարը չէ, այլ միմյանց հանդեպ փոխներգործող գեների ամբողջություն:Օրգանիզմների բոլոր հատկանիշների ամբողջությունը կոչվում է ֆենոտիպ: Այն իր մեջ ներառում է ինչպես արտաքին, տեսանելի հատկանիշների, այնպես էլ ներքին՝ կենսաքիմիական, հյուսվածքաբանական, կազմաբանական հատկանիշների ամբողջությունը:

1. Մենդելի երրորդ՝ գեների անկախ բաշխման օրենք։

Երկու առանձնյակների խաչասերման ժամանակ գեները և նրանցով պայմանավորված հատկանիշները ժառանգվում են իրարից անկախ և կոմբինացվում են բոլոր հնարավոր տարբերակներով։Երբ Մենդելը խաչասերում էր հոմոզիգոտ բույսերը, որոնք ունեին սպիտակ ու մանուշակագույն ծաղիկներ և դեղին կամ կանաչ սերմեր, հաջորդ սերնդում այդ հատկանիշները հանդես էին գալիս այնպիսի համակցություններով, որ թվում էր, թե ժառանգվում են միմյանցից անկախ։ Առաջին սերունդն օժտված էր լինում բոլոր տիպի դոմինանտ հատկանիշներով, իսկ երկրորդ սերնդում տալիս էր ճեղքավորում 9:3:3:1 ըստ ֆենոտիպի։

1. Ներկայացնել մայիս ամսվա բլոգային աշխատանքներ։

Էկոհամակարգ

Սահիկաշարի հղումը

Էկոհամակարգը կենդանի օրգանիզմների, նրանց ֆիզիկական միջավայրի և նրանց միջև փոխազդեցությունների բարդ համայնք է: Դա հարաբերությունների բարդ ցանց է, որը գոյություն ունի տարբեր տեսակների միջև, որտեղ յուրաքանչյուր տեսակի գոյատևումը կախված է մյուսներից: Էկոհամակարգերը կարելի է գտնել տարբեր միջավայրերում, ներառյալ անտառները, օվկիանոսները, անապատները և խոտհարքները:

Էկոհամակարգի բաղադրիչները ներառում են կենդանի օրգանիզմներ (կենսաբանական գործոններ) և ոչ կենդանի բաղադրիչներ (աբիոտիկ գործոններ): Կենսաբանական գործոնները ներառում են բույսեր, կենդանիներ, սնկեր և միկրոօրգանիզմներ, մինչդեռ աբիոտիկ գործոնները ներառում են ջերմաստիճանը, տեղումները, արևի լույսը, հողի տեսակը և այլ ֆիզիկական գործոններ: Այս բոլոր բաղադրիչները փոխազդում են միմյանց հետ ՝ ստեղծելով կայուն էկոհամակարգ:

Էկոհամակարգի ամենակարևոր ասպեկտներից մեկը էներգիայի և նյութի հոսքն է ։ Ecosystemանկացած էկոհամակարգում էներգիան արևից ստացվում է արտադրողներին (սովորաբար բույսերին) ֆոտոսինթեզի միջոցով: Այնուհետև արտադրողները ուտում են խոտակեր կենդանիները, որոնք այնուհետև ուտում են մսակերները: Էներգիայի այս փոխանցումը հայտնի է որպես սննդի շղթա: Սննդի շղթայի յուրաքանչյուր փուլում էներգիայի մի մասը կորչում է ջերմության տեսքով, ուստի որքան բարձր է օրգանիզմը սննդի շղթայում, այնքան քիչ էներգիա է ստանում:

Նյութը շրջանառվում է նաև էկոհամակարգում, և սննդանյութերը վերամշակվում են հողի, օդի և ջրի միջոցով: Օրինակ, երբ բույսը մահանում է, այն քայքայվում է և սննդանյութեր է արձակում հողի մեջ, որոնք կարող են օգտագործվել այլ բույսերի կողմից աճելու համար: Սննդանյութերի վերամշակման այս գործընթացը անհրաժեշտ է էկոհամակարգի առողջությունն ու կայունությունը պահպանելու համար:

Մարդու գործունեությունը կարող է էական ազդեցություն ունենալ էկոհամակարգերի վրա: Անտառահատումները, աղտոտումը և կլիմայի փոփոխությունը կարող են խաթարել էկոհամակարգի փխրուն հավասարակշռությունը ՝ հանգեցնելով կենսաբազմազանության կորստի և այլ բացասական հետևանքների: Մարդկանց համար կարևոր է գիտակցել իրենց ազդեցությունը էկոհամակարգերի վրա և քայլեր ձեռնարկել դրանց բացասական հետևանքները նվազեցնելու համար: Պահպանման ջանքերը, ինչպիսիք են վտանգված տեսակների պաշտպանությունը և բնական միջավայրի պահպանումը, անհրաժեշտ են էկոհամակարգերի առողջությունը պահպանելու համար:

Ամփոփելով, էկոհամակարգերը կենդանի օրգանիզմների և նրանց ֆիզիկական միջավայրի բարդ համայնքներ են: Դրանք անհրաժեշտ են մեր մոլորակի առողջությունն ու կայունությունը պահպանելու համար, և մարդկանց համար կարևոր է քայլեր ձեռնարկել դրանք պաշտպանելու համար: Հասկանալով էկոհամակարգերի բաղադրիչները և դրանց միջև փոխազդեցությունները ՝ մենք կարող ենք աշխատել կայուն ապագա ստեղծելու ուղղությամբ, որտեղ և մարդիկ, և բնությունը կարող են ծաղկել:

Մարտ ամսվա ամփոփում

1)Մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած բնապահպաանկան խնդիրներ ( բերել մեկ օրինակ)։

Ավտոմեքենաների, գործարանների թունավոր գազերի պատճառով օզոնային շերտը օրեցօր բարականում է, հետևաբար երկիր մոլորակի կլիման տաքանում է, Անտարկտիդայի սառույցն հալում է, օվկիանոսի ջրի մակարդակը բարձրանում է, շատ կենդանիները ոչնչանում են։

2) Ինչ է իրենից ներկայացնում մուտացիան։

Մուտացիան գենոտիպի կայուն փոփոխությունն է որն իրականանում է արտաքին կամ ներքին միջավայրի ազդեցության տակ։ Մուտացիաները լինում են՝ ինքնաբուխ, առաջանում են ինքնաբերաբար օրգանիզմի ողջ կյանքի ընթացքում իր համար նորմալ շրջակա միջավայրի պայմանների դեպքում և աջակցված, գենոմի ժառանգվող փոփոխությունները, որոնք առաջանում են շրջակա միջավայրի ոչ բարենպաստ ազդեցության կամ արհեստական պայմաններում այս կամ այն մուտագեն ազդեցությունների արդյունում։ Մուտացիաների առաջացմանը հանգեցնող հիմնական պրոցեսներն են՝ ԴՆԹ-ների կրկնապատկումը, ԴՆԹ-ների վերականգնման խախտումները:

Մուտացիայի տեսությունը գենետիկայի հիմք է և այն բացահայտվել է Մենդելի աշխատանքներից հետո, Հյուգո դե Ֆրիզի կողմից: Ռուս բուսաբան Ս. Ի. Կորիժինսկին իր ,,Հետերոգենեզիս և էվոլյուցիա,, գրքում նկարագրել է բույսերի մոտ տեղի ունեցող թռիչքաձև պահելաձևը: Ըստ դե Ֆրիզի մուտացիան իրենից ներկայացնում է ժառանգական հատկանիշների թռիչքային ընդհատվող փոփոխականությունը: Դե Ֆրիզը մուտացիոն տեսության դրույթներն արտահայտում էր հետևյալ ձևով ՝

1. Մուտացիաներն առաջանում են հանկարծակի:

2. Մուտացիայի արդյունքում ստացված նոր ձևերը կայուն են ի տարբերություն ոչ ժառանգական փոփոխականության մուտացիաներն չեն առաջացնում չընդհատվող շարքեր, հնարավոր չէ նրանց դասակարգել միջին ձևի շուրջ: Նրանցից յուրաքանչյուրն ունի որակական տարբերություն:

3. Մուտացիաներն տարբեր բնույթի են և կարող են լինել ինչպես օգտակար, այնպես ել վնասակար:

4. Մուտացիաների հայտնաբերման հավանականությունը պայմանավորված է հետազոտվող անհատների թվով:

5. Միանման մուտացիաներ կարող են առաջանալ հաճախակի

Գոյություն ունեն մուտացիաների մի քանի դասակարգումներ՝ ըստ տարբեր չափանիշների։ Մյոլլեռը առաջարկել է մուտացիաները բաժանել ըստ գենի գործառնության փոփոխության բնույթի՝

1.հիպոմորֆ (փոփոխված ալլելները գոծում են նույն ուղղությամբ, ինչ որ վայրի տեսակի ալլելները՝ սինթեզելով միայն ավելի քիչ քանակի սպիտակուցային նյութ), ամորֆ (մուտացիան նման է գենի գործառնության լրիվ կորստին),

2.հակաամորֆ (մուտացիոն հատկանիշը փոխվում է, օրինակ եգիպտացորենի սերմերի կարմիր գույնը փոխվում է մոխրագույնի)

3.նեոամորֆ

3) Բերել մուտացիայի մեկ օրինակ

4) Բույսելրի սելեկցիա (բերել մեկ օրինակ)։ Կենդանիների սելեկցիա (բերել մեկ օրինակ)։

Սելեկցիա կամ ընտրասերում գիտությունը, զբաղվում է տարբեր օրգանիզմների բնության մեջ գոյություն ունեցող տեսակների բարելավմամբ և կենդանիների նոր ցեղատեսակների, բույսերի նոր սորտերի և բակտերիաների նոր շտամների ստեղծմամբ։ Սելեկցիան մշակում է բույսերի և կենդանիների ժառանգական հատկանիշների վրա ներգործելու եղանակներ՝ մարդու համար այն անհրաժեշտ ուղղությամբ փոփոխելու նպատակով։

Սելեկցիան բուսական և կենդանական աշխարհի էվոլյուցիայի ձևերից է և ենթարկվում է նույն օրենքներին, ինչ տեսակների էվոլյուցիան բնության մեջ, բայց բնական ընտրությունը, մասնակիորեն, այստեղ փոխարինվել է արհեստականով։ Սելեկցիան մեծ դեր ունի բնակչությանը պարենամթերքով ապահովելու գործում։

Սելեկցիայի գիտատեսական հիմքը գենետիկան է։ Այն սերտորեն կապված է անատոմիայի, ֆիզիոլոգիայի, բույսերի և կենդանիների էկոլոգիայի, բուսաբուծության, միջատաբանության և այլ գիտությունների հետ, օգտագործում է դրանց հետազոտման մեթոդները և եղանակները։

Սելեկցիայի զարգացման համար բացառիկ նշանակություն ունեն նաև սաղմնաբանությունը, փոշոտման և բեղմնավորման կենսաբանությունը, հյուսվածաբանությունը և մոլեկուլային կենսաբանությունը։ Գենետիկայի հետագա զարգացման շնորհիվ ստեղծվեցին եգիպտացորենի, սորգոյի, վարունգի, լոլիկի, ճակնդեղի, խոշոր եղջերավոր կենդանիների և թռչունների խառնացեղերի, հետերոզիսային հիբրիդներ, արհեստական մուտացիաներ և պոլիպլոիդ ձևեր։

6)Սելեկցիան ինչ դեր ունի գյուղատնտեսության մեջ։

Գյուղատնտեսության մեջ սելեկցիան շատ մեծ դեր ունի։ Սելեկցիայի շնորհիվ բարելավվում են շատ բույսեր և կենդանիներ։

7)Հղումներով ներկայացնել մարտ ամսվա աշխատանքները։

Փետրվար ամսվա ամփոփում

1. ներկայացնել Դարվինի տեսությունը։

Դարվինի տեսությունը (կամ Դարվինիզմը) էվոլյուցիայի տեսություն է բնական ընտրության միջոցով ՝ ըստ Չարլզ Դարվինի տեսության ։ Ըստ նրա, այս փոփոխությունները թույլ են տալիս մարմնին ավելի լավ հարմարվել շրջակա միջավայրին, օգնել գոյատևել և մեծացնել սերունդները:

Դարվինը դա բացատրեց որպես գործընթաց, որի միջոցով օրգանիզմները ժամանակի ընթացքում փոխվում են: Դա տեղի է ունեցել բնութագրերի փոփոխությունների արդյունքում ՝ ժառանգական ֆիզիկական կամ վարքային:

Դարվինիզմը համարվում է էվոլյուցիոնիզմի հոմանիշը ։ Ըստ Դարվինի, էվոլյուցիայի շարժիչը փոխելու ժառանգական ունակությունն է և բնական ընտրությունը:

Չարլզ Դարվինի Տեսակների էվոլյուցիայի տեսությունը ձևակերպվել և տպագրվել է «Տեսակների ծագումը» գրքում 1859 թվականին (նրա գրքի ամբողջական վերնագիրն է ՝ «Տեսակների ծագումը բնական ընտրության միջոցով կամ բարենպաստ ցեղատեսակների պահպանումը կյանքի համար պայքարում»): Դարվինի տեսությունը, որը հայտնի է նաև որպես «տեսակների էվոլյուցիայի տեսություն», առաջին անգամ տպագրվել է 1859 թվականին:

Դարվինը հինգ տարվա ճանապարհորդություն կատարեց աշխարհով մեկ, որի ընթացքում նա սերտորեն դիտում էր բուսական և կենդանական աշխարհը: Այս ուսումնասիրությունները նրան ստիպեցին հասկանալ, որ կենդանի օրգանիզմները ժամանակի ընթացքում փոխվել են: Բայց ոչ միայն.

Իր աշխատանքում նա խոսեց նաև «գոյատևման պայքարի» և «բնական ընտրության» մասին (այն մասին, թե ինչպես ամենաուժեղ օրգանիզմները կարող են գոյատևել և բազմանալ):

Նրա խոսքով ՝ միայն ուժեղ բնութագրերի փոխանցման բազմաթիվ սերունդներից հետո տեսակները բավականին տարբերվում են բնօրինակներից ։ Դարվինը նաև ենթադրում էր, որ երկրի վրա բոլոր կենդանի օրգանիզմներն ունեն մեկ ընդհանուր նախնին:

Հասկանալու համար, թե ինչպես է այն աշխատում, Մենք կարող ենք դիտարկել Դարվինի օրինակը իր գրքից:

Օրինակ ՝ գայլը, որը սնվում է տարբեր կենդանիներով ։ Նա ոմանց բռնում է ուժի օգնությամբ, երկրորդին բռնելու համար դիմում է իր խորամանկությանը, իսկ երրորդին բռնելու համար օգտագործում է իր արագությունը ։

Եթե մենք պատկերացնենք մի իրավիճակ, որ օրինակ, եղջերուների պոպուլյացիան ինչ-ինչ պատճառներով աճել է, բայց դժվար է բռնել: Կամ էլ ինչ-որ այլ գազանի անհատների թիվը նվազել է, և գայլերը հատկապես տառապում են սննդի պակասից ։ Ապա նման պայմաններում միայն ամենաուժեղ, ամենաարագ եւ խորամանկ գայլերը կկարողանան հաջողության հասնել եւ գոյատեւել:

1. Դուք ինչ եք կարծում, էվոլյուցիայի վարկածի մասին։

Ես լիովին համաձայն եմ Դարվինիզմի հետ։

1. գոյության կռիվ։

Գոյության կռիվ ասելով հասկանում ենք բարդ և բազմազան հարաբերություններ տեսակի ներսում առանձնյակների միջև, տարբեր տեսակների առանձնյակների միջև, ինչպես նաև առանձնյակների և անօրգանական աշխարհի միջև տեղի ունեցող։ Դարվինը գտնում էր, որ գոյության կռիվը ոչ թե առանձին էվոլյուցիոն գործոն է, այլ նախադրյալ է բնական ընտրության համար։ Գոյության կռվի հիմնական պատճառը տեսակների թվաքանակի հնարավոր սահմանափակ աճի և միջավայրի պայմանների, պաշարների միջև եղած անհամապատասխանությունն է։ Կան գոյության կռվի երեք ձևեր ՝ ներտեսակային, միջտեսակային և կռիվ անօրգանական աշխարհի անբարենպաստ պայմանների հետ։

Ներտեսակային կռիվ

Ներտեսակային կռվի ընթացքում տեղի է ունենում նույն տեսակին պատկանող առանձնյակների միջև։ Այս կռիվը ամենատարածվածն է, քանի որ նույն տեսակի առանձնյակները միջավայրի պայմանների նկատմամբ նույն պահանջներն ունեն։ Ներտեսակային գոյության կռվի օրինակ է մրցակցությունը միևնույն տեսակի առանձնյակների միջև ՝ ապրելատեղի, սննդի համար, մրցակցության էգին տիրանալու համար։ Օրինակ ՝ նույն տեսակին պատկանող թռչունների և կաթնասունների արուները բազմացման շրջանում պայքարի մեջ են մտնում միմյանց հետ խ էգին տիրանալու համար։ Ներտեսակային գոյության կռիվը նպաստում է տեսակների հարմարվածությանը, որոնք հարուցում են կռվի այս ձևը։

Միջտեսակային կռիվ

Միջտեսակային գոյության կռիվը տեղի է ունենում տարբեր տեսակների պոպուլյացիաների միջև։ Այն ավելի սուր է ընթանում, եթե տեսակները միևնույն ցեղին են պատկանում և միատեսակ կարիք ունեն։

1. բնական ընտրություն

Բնական ընտրություն

Բնական ընտրություն է կոչվում այն գործընթացը, որի հետևանքով գոյատևում և իրենից հետո սերունդ են թողնում տվյալ պայմաններում առավելապես օգտակար ժառանգական փոփոխություններ ունեցող առանձնյակները։ Բնական ընտրությունը կատարելագործում է առանձնյակի հարմարվածությունները գոյության տվյալ պայմանների նկատմամբ։ Բնական ընտրության ընթացքում հաճախ գոյատևում են ոչ թե ամենաուժեղները, այլ հարմարվածները։ Օրինակ ՝ օվկիանոսային քամոտ կղզիներում անթև միջատները պահպանվում, գոյատևում են, մինչդեռ թևավոր միջատներին քամին քշում է, տանում է դեպի ծով ու ոչնչացնում։ Բնական ընտրության հետևանքով գոյատևում են միջավայրի պայմաններին ավելի հարմարվածները։ Բնական ընտրությունը լինում է ՝ շարժական և կայունացնող։

1. Մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացրած խնդիրները։

Մարդը երկիր մոլորակին և նրա բնակիչներին, ավելի շատ վնաս է տալիս, քան օգուտ և ես կպատմեմ մարդկանց տված վնասի մասին։

Մարդու տնտեսական գործունեության և որսի հետևանքով հարստահարվել են բնական պաշարները, անվերադարձ ձևով ոչնչացել են խոշոր կենդանիները, ինչպիսիք են ռնգեղջյուրները, ձիերը, մամոնտները, զուբրերը, ցուլերը, բազմաթիվ բույսեր: Հողում,օդում, ջրում, բույսերի և կենդանիների օրգանիզմներում կուտակվել են չշրջանառվող թափոններ՝ ածխածնի օքսիդ,մեթան, ազոտի օքսիդ, ֆրեոն, այլ թունավոր և մուտագեն նյութեր: Մարդու գործունեության ազդեցությունն այսօր ընդունել է մոլորակային և միջմոլորակային մակարդակ:

1. տնտեսական գործոնի հետ կապված իմ թեման։
2. ներկայացնել փետրվար ամսվա բլոգային աշխատանքները։

Էվոլուցիա

Նախագծիս լինքը։