Առաջադրանքներ

Կետադրիր նախադասությունները։

Երեք տարին, նրանից խլել, տարել էր ամենինչ,և Վարդանի այժմ նման էր այն ծառին, որ վերջացած ճյուղերին, նստել էր դաժանացած ձմեռը՝ ձյան ու սառնամանիքի տակ խոնարհվելով, երբեմն ձիք ու առողջ ծառը։

Այո՛, ես երդվել էի մոռանալ Նազանի սերը, բայց չհրաժարվել նրան պաշտելուց։ Ես որոշել էի այլևս նրա կյանքի մեջ՝ նրան չվտարելով ինձնից, իմ կյանքից։

Հաջորդ օրերին նա զվարճալի բաներ էր պատմում իր ընկերներին, ու դժվար էր հասկանալ՝ որն է ճիշտը, որը՝ կատակ։

Ասում են՝ ամեն գարնան աղբյուրի ափին, աչք են բացում երկու մանուշակ, ապրում միայն մեկ օր և թոշնում. Տակավին չբացված՝ Մանուշակի ու Վաչեի սրտից են բուսնում նրանք։

Սոխակի և ագռավի զրույցը։

Հայկական առակ

Մի անգամ սողակը նստած ընկուզենու վրա, իր երգերն էր երգում։ Այնքան էր երգում, որ չէր նկատել, որ ագռավը իր կողքը նստած է։

—Հե՜յ սոխակ, չես ամաչու՞մ, իմ մոտ քո հիմար երգերն ես երգում- բացականչես ագռավը։

Սոխակը չէր հավատում իր ականջներին։ Մի թե, այդ ամենը վերաբերվում է՞ր իրեն՝ Սոխակին, նա բարկացավ և բղավեց։

-Գետնի տակ անցնես․․․ Մարդիկ չեն հագենում, երգս լսելով։ Ինձ ոսկյա վանդակում են պահում, լավագույն հատիկով են կերակրում․․․Միշտ տխրության մեջ լինես։ Ինչպես ես դու, պառավ ջադու, համարձակվում ինձ քննադատես,դու նույնիսկ ձայն երբեք չես ունեցել։ Ուրախությունը աչքերիցդ պակասի, եթե ես ծիծաղի առարկա լինեմ քեզ նման մեկի համար։

-Հանգստացի՜ր-պատասխանում է ագռավը- Կթռչենք քաղաք, կհարցնենք իմաստուններից, ով մեզնից լավ երգում։ Թող նրանք որոշեն։ Բայց մի պայմանով,ով հաղթի՝ պարտվողի աչքերն է հանելու։

Սոխակը ամենինչին համաձայն էր։

Թռան նրանք քաղաք։ Տեսնում են խոզ է պարկած ջրափոսում։ Մոտեցան նրանք խոզի մոտ և ասացին։

-Քննի մեզ, խոզ։ Ասա, թե ով է մեզնից ավելիլ ավ երգում։

-Իհարկե, ագռավ- պատասխանում է խոզը- նա ունի նման բաս։

Ագռավը հանեց սոխակի աչքերը և թռավ, գոհ-գոհ հախթանակին։ Թռավ իր անտառ նաև սոխակը։

Նա նստեց նույն ընկուզենու վրա և երգեց տխուր երգ։ Ագռավը լսեց սոխակին, թռավ նրա մոտ և ասաց։

-Է՜հ, հիմար սոխակ։ Ախր դու պարտվեցիր, ես էլ հանեցի աչքերդ։ Ինչու ես էլ տխրում։

—Ես տխրում եմ, ոչ թե առանց աչք մնալուց-պատասխատում է սոխակը- Ոչ, ես սգում եմ այն պահը, այն րոպեն, երբ լսեցի քեզ և վստահեցի մեր վեճի որոշումը, խոզին։ Ախր խոզը, միշտ մնում է խոզ։

Առաջադրանքներ

1․Փակագծերի մեջ տրված բառերից ընտրեք առավել հարմարը։

Ընկերն էր, որ նրան (մղեց/դրդեց) այդ անշնորհք քայլը կատարելու։

Դիմացինի համառությունը (ջարդելու/ կոտրելու) համար մեծ ջանքեր պետք չեղան։

Իր ողջ կյանքի ընթացքում (լցված է եղել/ համակված է եղել/ տոգորված է եղել) իշխանության մարմաջով։

Նախկին համադասարանցիների մեջ տարին մեկ անգամ մեկի տանը (հավաքվելը/ժողովվելը) (ավանդույթ/ավանդություն) է դարձել։

Այդ մտքից սկզբում թեթևակի (երկյուղեց/ վախեցավ), իսկ երբ գիտակցեց դրա ահավոր հետևանքները՝ (սարսափեց/ վախեցավ)։

2․Առանձնացրեք այն բառերը, որոնցում հնչյունափոխված արմատներ կան։

Արիակամ, ջրային, լծկամ, հնչերանգ, մայրաբար, իջնել, համբուրել, ընձուղտ, չարագույժ, սրտատրոփ, սրընթաց, մեղմօրոր, գունանկար, մթնշաղ, ապօրինի, կիսադեմ, զինվոր, մամռապատ։

3․Տրված բառերին մեկական հոմանիշ ու հականիշ գրեք։

Գովաբանել- դրվատել,նախատել։

Զուլալ- պարզ,պղտոր

Օգնել-փրկել,խանգարել

Մեծ-ահռելի, փոքր

Սիրելի-համակրելի,ատելի

Հարաբերականության տեսություն

Հարաբերականությունը ֆիզիկայի հիմնարար տեսություն է, որը բացատրում է տիեզերքում օբյեկտների վարքը: Այն առաջին անգամ ներկայացվել է Ալբերտ Էյնշտեյնի կողմից 1905 թվականին և այդ ժամանակից ի վեր դարձել է ժամանակակից գիտության ամենակարևոր հայտնագործություններից մեկը: Հարաբերականության տեսությունը բաղկացած է երկու հիմնական մասից ՝ հարաբերականության հատուկ տեսություն և հարաբերականության ընդհանուր տեսություն ։

Հարաբերականության հատուկ տեսությունը հիմնված է լույսի արագության կայունության սկզբունքի վրա ։ Այն ասում է, որ ֆիզիկայի օրենքները նույնն են բոլոր դիտորդների համար ՝ անկախ նրանց հարաբերական շարժումից: Սա նշանակում է, որ ֆիզիկայի օրենքները կախված չեն դիտորդի տեղեկանքի շրջանակից: Հարաբերականության հատուկ տեսությունը նաև կանխատեսում է, որ ժամանակն ու տարածությունը կախված են դիտորդի շարժումից, և որ որքան արագ է շարժվում օբյեկտը, այնքան դանդաղ է անցնում ժամանակը նրա համար: Այս ազդեցությունը հայտնի է որպես ժամանակի դանդաղեցում:

Հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը, մյուս կողմից, ծանրության տեսությունն է: Սա բացատրում է, որ ձգողականությունը ուժ չէ, այլ ավելի շուտ տարածություն — ժամանակի կորություն, որն առաջանում է զանգվածի և էներգիայի առկայությամբ: Հարաբերականության ընդհանուր տեսության համաձայն ՝ զանգվածով առարկաները դեֆորմացնում են տարածություն-ժամանակի հյուսվածքը ՝ պատճառ դառնալով, որ մոտակա առարկաները շարժվեն դեպի իրենց ։ Այս էֆեկտը հայտնի է որպես տիեզերական ժամանակի կորություն:

Ընդհանուր հարաբերականության կանխատեսումների ամենահայտնի օրինակներից մեկը զանգվածային օբյեկտների կողմից լույսի կորությունն է: 1919 թվականին ՝ Արեգակի խավարման ժամանակ, աստղագետները նկատեցին, որ արևի մոտով անցնող աստղերից լույսը կարծես կորանում էր ։ Այս դիտարկումը հաստատեց Էյնշտեյնի կանխատեսումն այն մասին, որ արևի զանգվածը դեֆորմացնում է տիեզերական ժամանակի կառուցվածքը, ինչի արդյունքում լույսը կորանում է, երբ անցնում է դրա մոտով:

Ընդհանուր հարաբերականության մեկ այլ կանխատեսում է սեւ անցքերի գոյությունը: Ըստ տեսության, երբ զանգվածային աստղը մահանում և փլուզվում է սեփական ձգողականության ազդեցության տակ, այն կազմում է տարածություն-ժամանակի այնպիսի շրջան, որն այնքան կոր է, որ նույնիսկ լույսը չի կարող փախչել դրանից: Այս շրջանը հայտնի է որպես սեւ անցք, և դրա գոյությունը հաստատվել է գալակտիկաների կենտրոններում գերհզոր օբյեկտների շուրջ աստղերի և գազի շարժման դիտարկումներով:

Հարաբերականության տեսությունը խորը ազդեցություն է ունեցել Տիեզերքի մեր ընկալման վրա: Սա հանգեցրեց GPS-ի նման նոր տեխնոլոգիաների զարգացմանը, որոնք հիմնված են ժամանակի դանդաղեցման հաշվարկների ճշգրտության վրա: Այն նաև ոգեշնչեց ստեղծել նոր տեսություններ, ինչպիսին է լարերի տեսությունը, որը փորձում է միավորել բնության բոլոր ուժերը մեկ կառուցվածքի մեջ:

Վերջում նշենք, որ հարաբերականության տեսությունը ժամանակակից ֆիզիկայի հիմնաքարն է ։ Սա հեղափոխեց տիեզերքի մասին մեր պատկերացումները և մեզ հիմք տվեց բացատրելու բնության ամենաառեղծվածային երևույթները: Չնայած դժվար է լիովին հասկանալ այս տեսության նրբությունները, դրա հետևանքներն ու կիրառությունները շարունակում են ձևավորել մեր աշխարհը և առաջ տանել մեր գիտական առաջընթացը:

Առաջադրանքներ

1․ Ներգործական կառույցի նախադասությունները դարձնել կրավորական։

1677 թվականին Հակոբ Ջուղայեցի կաթողիկոսը Էջմիածնում գաղտնի ժողով է գումարում։

Էջմիածնում գաղտնի ժաղով է գումարվում, 1677 թվականին, կաթողիկոս Հակոբ Ջուղայեցի կողմից։

Կարգապահության այս նոր խախտումը նորակոչիկը կատարեց։

Կարգապահության նոր խախտումը կատարվեց նորակոչիկի կողմից։

Այդ մարդը շատ է հաղթել սատանային, չարին։

Ու հանկարծ իշխանավորը նկատեց, շուկաների ամայությունը, քաղաքում տիրող համաճարակը, քաղաքի դատարկությունը։

2․Գրել հետևյալ բառերի հականիշները։

շատախոս-քչախոս, տեղյակ-անխոս, շնորհալի-անշնորք, բարձրանալ-իջնել, հաղթանակ-պարտություն, սուր-բութ, սահմանադրական-հակասահմանադրական, զառիվեր-զառիթափ, հեղափոխական-հակահեղափոխական, բարեբախտաբար-դժբախտաբար, մակընթացություն-տեղատվություն, տեղատվություն-մակընթացություն, բախտավոր-անբախտ։

3․ Անուղղակի նախադասությունները դարձնել ուղղակի։

Շուշանն ասաց մորը, որ տեր Գևորգի Ավետարանը ընկնավոր է բուժել։

Շուշանն ասաց մորը․

-Տեր Գևորգի Ավետարանը ընկնավոր է բուժել։

Գնդապետը զինվորներին հրամայեց, որ գրոհի անցնեն։

Գնդապետը զինվորներին հրամայեց․

-Գրոհն անցե՛ք

Մտածում էի, թե կոմիսարը որտեղից իմացավ, որ ես հայ եմ։

Մտածում էի․

-Որտեղի՞ց իմացավ, որ հայ եմ։

Մարդն ասաց, որ դա իրենց հողն է,  և այդ հողում իրենց սպանում են։

Մարդն ասաց․

-Սա մեր հողն է, և այստեղ մեզ սպանում են։

Առաջադրանք

Պատումը շարունակիր։

Երբ հայրենի տան մասին խոսք է բացվում, մտաբերում եմ մի դեպք, որ հիշողությանս մեջ մանկությունից վառ է մնացել։

Մեր տունը գյուղի ծայրում էր, գյուղի էրեխեքի հետ հալա շուկա էինք խաղում։ Ես ու մի քանի երեխա թաքնվում էինք, որոշեցի թաքնվել անտառում։ Մեր անտառը այդքան մեծ չի, բայց մանուկ երեխայի համար դա մի ահռելի աշխարհ է։ Ես պաղկվեցի մոշի թփի տակ` լսելով միայն սրտիս թմբթմբոցը ։ Անտառը մութ էր, լսվում Էին թռչունների երգը և տերևների սոսափյունը։ Վախեցած էի, քանի որ առաջին անգամ էի մենակ գնացել անտառ, սիրտս սովորականից շատ էր թմբթմբում, ես ուշադիր նայում էի կողքերիս։ Ինչ-որ ժամանակ անց լսեցի ինձ անծանոթ ձայն, ինչ-որ մեկը մոտենում էր։ Ես սսկվեցի և խրվեվի մոշի թփի մեջ, չիմանալով, որ այդ թփում կան փշեր և երբ ամբողջ մարմինս ծակեցի, անյպես ճցացի , որ ամբողջ գյուղը վազելով մտավ անտառ, մտածելով, որ գայլ եմ տեսել։

Առաջադրանք

գրիր երեք թևավոր արտահայտություն, որոնք գրական հայերենի ստեղծագործություններից են առաջացել։

Բալը թանկ է(Գիքորը), Նեսոյի քարաբաղնիսը(Նեսոյի քարաբաղնիսը),պսակվեցին Մարոյին տվին չոբան Կարոյին(Մարոն):

Գրիր աշխարագրական անուններ, որոնք հոգնակի թվի ձև ունեն։

Ֆիլիպիններ, Մալդիվներ, ԱՄՆ, Հավայան կղզիներ, Հիմալայներ, Ալպեր, Կարբաթներ, Արաբական Միացյալ Էմիրություններ, Անդեր։

Գրեք բառեր,որոնց մեջի վերջին արմատի բառը գիրք լինի։

Դասագիրք, աղոթագիրք, խնդրագիրք, ժամագիրք, տոմարագիրք, մատենագրքեր, ընթերցագիրք, բառգիրք։

Յուրաքանչուր բառի իմաստը մեկ դարձվածով արտահայտիր։

Վախենալ- ձեռքը դողալ, պատի ծեփ դառնալ։

Մահանալ-մահկանացուն կնքել

Չարչարվել-քրտինք թափել, ջանք թափել, քար քաշել։

Ավարտել-վերջակետ դնել, ավարտին հասցնել։

նկատվել-աչքի ընկնել։

սփրթնել-գույնը գցել։

Աստղեր

Աստղերը հետաքրքրաշարժ երկնային օբյեկտներ են, որոնք հազարամյակներ շարունակ հիացրել են մարդկանց: Դրանք պլազմայի զանգվածային, լուսավոր գնդիկներ են, որոնք արձակում են լույս և էլեկտրամագնիսական ճառագայթման այլ ձևեր: Այս էսսեում մենք ուսումնասիրում ենք աստղերի հատկությունները, նրանց կյանքի ցիկլերը և դրանց նշանակությունը տիեզերքում:

Աստղերը գալիս են տարբեր չափերի, գույների և պայծառության մակարդակների: Աստղի պայծառությունը չափվում է իր տեսանելի մեծության առումով, Այսինքն ՝ որքան պայծառ է աստղը հայտնվում երկրից: Աստղի գույնը որոշվում է նրա մակերևույթի ջերմաստիճանով.ավելի տաք աստղերը հայտնվում են կապույտ, իսկ ավելի սառը աստղերը ՝ կարմիր: Աստղերը դասակարգվում են նաև ըստ իրենց չափի, իսկ ամենամեծ աստղերը կոչվում են գերհսկաներ, իսկ ամենափոքրը ՝ Թզուկներ:

Աստղի կյանքի ցիկլը սկսվում է այն ժամանակ, երբ գազի և փոշու ամպը, որը կոչվում է միգամածություն, սկսում է փլուզվել ինքնահոսով: Երբ միգամածությունը փլուզվում է, այն սկսում է պտտվել ՝ կենտրոնական կետի շուրջ սկավառակ կազմելով: Այս սկավառակը, ի վերջո, դառնում է նախաստղ, գազի խիտ գնդիկ, որը դեռ այնքան տաք չէ, որ ջրածնի ատոմները միաձուլվի հելիումի մեջ: Երբ նախաստղը հասնում է կրիտիկական ջերմաստիճանի և խտության, սկսվում է միջուկային միաձուլումը, և նախաստղը դառնում է ամբողջական աստղ:

Աստղի կյանքի ցիկլը կախված է նրա զանգվածից ։ Կարմիր թզուկների նման ցածր զանգված ունեցող աստղերը կարող են Ջրածին այրել միլիարդավոր տարիներ, մինչև Ի վերջո վառելիքը սպառվի և վերածվի սպիտակ թզուկների: Մյուս կողմից, մեծ զանգված ունեցող աստղերը շատ ավելի արագ են այրում իրենց վառելիքը և կարող են Գերնոր աստղեր դառնալ ՝ պայթելով աղետալի իրադարձության արդյունքում, որը կարող է կարճ ժամանակով ստվերել ամբողջ գալակտիկաները:

Աստղերը կենսական դեր են խաղում տիեզերքում: Նրանք պատասխանատու են այն տարրերի ստեղծման համար, որոնք կազմում են մեզ շրջապատող ամեն ինչ, ներառյալ ածխածինը, թթվածինը և երկաթը մեր մարմիններում: Աստղերն ապահովում են նաև էներգիա, որը խթանում է գալակտիկաների էվոլյուցիան, քանի որ դրանց ճառագայթումը և աստղային քամիները կարող են ձևավորել գազի և փոշու ամպերի կառուցվածքներ, որոնք, ի վերջո, նոր աստղեր են կազմում:

Եզրափակելով, կարելի է ասել, որ աստղերը տիեզերքի անբաժանելի մասն են ՝ ապահովելով լույս, ջերմություն և էներգիա, որոնք ղեկավարում են գալակտիկաների էվոլյուցիան և ստեղծում կյանքի շինանյութերը: Նրանց բազմազան հատկությունները և կյանքի ցիկլերը նրանց դարձնում են ուսումնասիրության հետաքրքրաշարժ առարկաներ, և շարունակական հետազոտությունները նոր լույս են սփռում նրանց վարքի և էվոլյուցիայի վրա: Շարունակելով ուսումնասիրել տիեզերքը, մենք կարող ենք անհամբեր սպասել այս հմայիչ երկնային օբյեկտների և Տիեզերքի մեծ գոբելենում նրանց ունեցած դերի մասին ավելին իմանալու համար:

Առաջադրանքներ

Ներգործական կառույցները դարձրու կրավորական։

Կատաղի քամին մեկեն թեքում էր վանքամերձ անտառի հաստավուն կաղնիները։

վանքամերձ անտառի հաստավուն կաղնիները մեկեն թեքվում էին կատաղի քամու կողմից։

Թեթև զեփյուռը պոկում էր ծառերի չորացած տերևները։

ծառերի չորացած տերևները պոկվում էին թեթև զեփյուռի կողմից։

Քամին ցրում էր երդիկներից բարձրացող բարակ ծուխը։

երդիկներից բարձրացող բարակ ծուխը ցրվում էր քամու կողմից։

Ընկերուհիները խնամքով զարդարել էին Աննայի հարսնաքողը։

Աննայի հարսնաքողը խնամքով զարդարվել էր ընկերուհինեիկողմից։

Պատանի Դավիթը, Թամարին փրկեց Քռռի փրփրադեզ ալիքներից։

Թամարը փրկվեց Քռռի փրփրադեզ ալիքներից, պատանի Դավիթի կողմից։

Կրավորական կառուցի նախադասությունները, դարձրու ներգործական։

Այգին գունափոխվել էր,արևի պսպղուն շողից։

Արևի պսպղուն շողերը գունափոխել են այգին։

Դարանակալ թշնամու կողմից, մեքենան ձորը գլորվեց։

Դարալակալ թշնամին, մեքենան ձորը գլորեց։

Հաստավուն կաղնին ցած տապալվեց ահեղ փոտորկու կողմից։

Ահեղ փոթորիկը ցած տապալեց հասատուն կաղնուն։

Մայթերի բարակ ձյունը, մաքրվում էր սողացող քամուց։

Սողացող քամին, մաքրում էր մայթերի բարակ ձյունը։

Ցորենի արտերը, մեղմիկ օրորվում էին սարերից եկող սյուքից։

Սարերից եկող սյուքը, մեղիկ օրորում է ցորենի արտերը։

Հայոց լեզու, առաջադրանքներ

Տրված բառերը այնպես ձևափոխեք և դասավորեք, որ դախադասություն դառնա։

տղա, գետափ, կանգնել, նայել, ձուկ, մեծ, գաղթ։

Տղան, գետափին կանգնած, նայում է ծկների մեծ գաղթին։

երկրորդ, Անդրանիկ, հոգի, անմեկնելի, թախից, իջնել։

Անդրանիկի հոգուն անմեկնելի թախից է իջել։

նա, լուռ, պաշարել, հայր, քաջազուն, և, համոզել, որ, հայ, շրջափակում, մեջ, հայտնվել։

Նրանք լուռ պաշարել էին հայ քաջազունիներին, և համոզվեցին, որ հայերը շրջափակման մեջ են ընկել։

Երբեմն, ձի, դոփիուն, վախենալ, ինչ-որ, թռչուն, ծվծվոց, օդ, բարձրանալ, և, կորչել, հեռու։

Երբեմն ձիու դոփյունից վեխեցած ինչ-որ ոռչյուններ օդ էին բարձրանում և կորում օդում